Europese Overkoepelende Thema's

Hoe Creative Europe bijdraagt aan de overkoepelende prioriteiten van de EU, kun je lezen vanaf pagina 7 in het rapport "Creative Europe Contribution to Overarching EU priorities".

Concreet voor EU Greening Efforts geldt het volgende: 

"In 2025 zal de Commissie blijven onderzoeken hoe milieuvriendelijke, duurzame en evenredige maatregelen effectief en efficiënt kunnen worden ingevoerd in projecten in het kader van Creative Europe, waarbij de doelstellingen van de Europese Green Deal worden nagestreefd en tegelijkertijd de kernwaarden van het programma worden gerespecteerd. De resultaten van de studie “Greening the Creative Europe programme”, die in mei 2023 werd gepubliceerd, kunnen als inspiratie dienen voor belanghebbenden op het gebied van cultuur en creativiteit.  

Dit sluit aan bij het EU-werkplan voor cultuur 2023-2026, dat de noodzaak benadrukt om de green transition van de culturele en creatieve sectoren te stimuleren en dat er wordt voorzien in overeenkomstige acties, waaronder de oprichting van een Open Method of Coordination (OMC) group van deskundigen uit zowel het cultuur- als het milieu- en klimaatbeleid, die naar verwachting eind 2025 met aanbevelingen zal komen.  

Het netwerk van ‘groene contactpunten’ in de Creative Europe Culture Desks, gelanceerd in oktober 2023, heeft de capaciteit van de desks vergroot, zodat zij potentiële aanvragers in het kader van het programmaonderdeel Cultuur beter kunnen ondersteunen om groene aspecten in hun aanvraag op te nemen.  

Bovendien heeft de Europese Commissie, in overeenstemming met de Europese Green Deal en de ambitie van Creative Europe om ecologisch duurzame culturele praktijken te ondersteunen, een nieuw document gepubliceerd over de kwaliteitsbeoordeling van groene aspecten in Creative Europe projecten. Dit document biedt waardevolle richtlijnen voor zowel aanvragers als beoordelaars, waaronder kernbegrippen, essentiële vragen en basisprincipes om de duurzaamheidsaspecten in projecten te beoordelen."

1. Als thema (inhoud van het project)

Het project kan gericht zijn op de groene transitie, als hoofdthema of als onderdeel van het bredere project.  

Denk bijvoorbeeld aan initiatieven die duurzame formats ontwikkelen voor tentoonstellingsproductie, of projecten die cultuur inzetten om duurzaamheid te promoten, zoals het organiseren van evenementen over duurzaamheid of het stimuleren van kunst en culturele producten die aansluiten bij het groene thema.  

Belangrijk om te benadrukken: een groene focus alleen is niet genoeg. Duurzaamheid moet een wezenlijk en integraal onderdeel zijn van het hele project. 

2. In de productie en activiteiten (de uitvoering)

Het project kan ook betrekking hebben op duurzaamheid op productieniveau door de activiteiten zo duurzaam of milieuvriendelijk mogelijk te maken. 

Dit kan bijvoorbeeld door het aantal vliegreizen te verminderen wanneer partners elkaar ontmoeten, door een deel van de vergaderingen online te laten plaatsvinden of voorrang te geven aan treinreizen. Dit kan ook door de uitstoot van het project te berekenen en verbeteren, of maatregelen te nemen om het energieverbruik te verminderen.  

Het opstellen van een duurzaamheidsstrategie voor het project kan een hefboom zijn voor een groene transformatie van de achterliggende organisaties - dit is iets wat de Europese Commissie heel graag wil zien. Een langetermijnstrategie van de organisatie in termen van duurzaamheid is een plus. Het is beter dan veel verschillende kleine inspanningen oplijsten. 

3. Door kennisdeling

Een andere aanpak is om te focussen op kennisdeling. Je kan de partnerkring gebruiken als een forum om best practices uit te wisselen en kennis en ervaringen vanuit verschillende organisaties en landen over duurzaam werken te delen. 

Hier is het een voordeel om de resultaten beschikbaar te maken voor andere organisaties, zodat je ervaringen niet geïsoleerd blijven binnen de kring van partners. Bedenk daarom hoe je die kennis in bredere kring kunt delen. 

Hieronder vind je enkele belangrijke publicaties van de EU als achtergrondinformatie voor het integreren van duurzaamheid en vergroening in je project.

• The European Green Deal - European Commission 

  De Green Deal is één van de zes beleidsprioriteiten die de Commissie heeft vastgesteld voor 2019-2024. Het is nuttig om de principes achter de Green Deal te kennen bij het ontwikkelen van je project. 

• New European Bauhaus: beautiful, sustainable, together 

  Een EU-initiatief in het kader van de Green Deal dat zich richt op hoe de groene transitie onderdeel wordt van de omgeving en levensstijl van Europeanen - inclusief de rol van kunst en cultuur. New European Bauhaus (NEB) is een spraakmakend initiatief dat expliciet wordt genoemd in verschillende oproepen. 

  • NEBULA-NEB-Handbook

    Dit handboek legt de principes achter NEB uit en geeft goed advies over hoe je NEB vanaf het begin in het project kan integreren. 

  • New European Bauhaus Compass

    Hulpmiddel dat illustreert hoe je kunt werken met de drie basisprincipes van het New European Bauhaus initiatief: Esthetiek, duurzaamheid en inclusie.

• Strengthening cultural heritage resilience for climate change - Publications Office of the EU 

  Dit rapport bespreekt hoe cultureel erfgoed beter bestand kan worden tegen klimaatverandering. 

Hieronder vind je handige links naar diverse websites die je kunnen helpen, inspireren en voorzien van bronnen voor het integreren van duurzaamheid en vergroening in je project.  

EU tools:  

• Quality Assessment of Green Aspects in Creative Europe - culture projects 

  Quality Assessment of Green Aspects in Creative Europe (Culture Strand) biedt een overzicht van de belangrijkste concepten en essentiële vragen die de Commissie hanteert bij het beoordelen van de ecologische duurzaamheid van Creative Europe-projecten. Het bevat zeer waardevolle tips en benaderingen die je kunt toepassen bij het ontwerpen van je project, en nuttige voorbeelden ter inspiratie. Op pagina 39 vind je ook een ‘self-assessment radar’, die je kan helpen bij het definiëren van de duurzame praktijken binnen je Creative Europe project of daarbuiten.  

• Greening the Creative Europe Programme - Publications Office of the EU

  De resultaten van de Greening the Creative Europe Programme-studie, uitgevoerd in mei 2023, kunnen dienen als inspiratie over hoe milieuvriendelijke en duurzame maatregelen kunnen worden toegepast in projecten onder Creative Europe.

  • Opmerking: je moet de cookies op de webpagina aanvaarden om het rapport te kunnen downloaden en lezen
  • Vanaf pagina 122 van het rapport vind je een heel nuttige en bruikbare handleiding (guide), met als doel om een duidelijk overzicht te geven van bestaande good practices in duurzaamheid en vergroening, die Creative Europe begunstigden in overweging kunnen nemen wanneer ze inschrijven of hun projecten uitwerken.
  • Ook in het deelrapport Greening of the Creative Europe Programme - Good environmental practices guide for Creative Europe Programme is heel wat inspiratie en advies over concrete initiatieven te vinden. Het geeft een uitgebreid overzicht van bestaande good practices rond duurzaamheid. 

• Voices of Culture brainstorming report: Culture and creative sectors and industries driving green transition and facing the energy crisis 

  In dit rapport vind je nuttige aanbevelingen rond duurzaamheid in de culturele en creatieve sector, net als interessante doorverwijzingen rond specifieke thema’s en voorbeelden. 

• Culture Moves Europe supports sustainability | Culture and Creativity 

  Culture Moves Europe heeft twee checklists ontwikkeld met praktische tips rond duurzaamheid die je kunnen inspireren bij het uitwerken van je project. Er is een specifieke checklist voor residency hosts en internationale partners, en een andere voor artiesten en culturele professionals. De checklists zijn te downloaden onderaan de webpagina.  

  Culture Moves Europe gaf ook een webinar over Environmental Sustainability binnen het Creative Europe programma die je hier kan bekijken: Environmental Sustainability Training 

• Green Transition in the Audiovisual Sector - A publication of the European Audiovisual Observatory 

  In dit nieuwe rapport wordt gekeken naar de impact van de audiovisuele sector op het milieu. Het onderzoekt internationale en pan-Europese wetgeving op dit gebied en zoomt vervolgens in op nationale wetgeving en criteria voor filmfinanciering, om af te sluiten met een blik op de huidige 'Carbon Calculators' en beoordelingssystemen voor duurzaamheid.

• Achieve Environmental Sustainability - SHIFT Culture 

  SHIFT Culture is een EU-project dat de culturele sector duurzamer en inclusiever wil maken. Hun pagina over milieuduurzaamheid bevat verschillende nuttige hulpmiddelen en richtlijnen specifiek voor de culturele sector.  

Vlaamse bronnen: 

• CULTUURZAAM 

  De website Cultuurzaam.be verzamelt een reeks ‘tools’ of instrumenten die organisaties en professionals uit de cultuur-, jeugd- en mediasector kunnen gebruiken om systematisch hun energieverbruik en CO2-uitstoot te verlagen: meetinstrumenten, richtlijnen, tips, advies voor gedragsverandering en duurzame keuzes. 

• Greentrack 

  Gentse cultuurorganisaties bundelen in Greentrack Gent hun krachten om de Gentse cultuursector te verduurzamen en samen in te zetten op een langetermijnproject van sociaal-ecologische duurzaamheid. Zij voorzien op hun site ook heel wat concreet toepasbare tools en checklists over duurzaamheid binnen je project of organisatie. 

• Tools voor duurzame filmproductie | Vlaams Audiovisueel Fonds 

  Het Vlaamse Audiovisueel Fonds biedt ook enkele tools aan, zoals de Vlaamse handleiding Duurzaam Filmen.|
   

Internationale bronnen: 

• Inspiration for Green Transition 

  De Danish Arts Foundation voorziet 12 concrete suggesties voor duurzame overwegingen en initiatieven die je kunt gebruiken in je project.  

  Opmerking: je moet de pagina laten vertalen naar het Engels

• Julie's Bicycle 

  De Britse duurzaamheids-NGO Julie's Bicycle heeft een verzameling met goede bronnen voor culturele instellingen en projecten die duurzaam willen werken. Dit omvat handleidingen, webinars en casestudy's ter inspiratie.  

  • Creative Climate Tools | Julie's Bicycle | Sustainability Strategy Tools. 

    Ze voorzien ook ‘Creative Climate Tools’, een gratis set unieke CO2-calculators, speciaal ontwikkeld door Julie's Bicycle voor de culturele sector, waarmee kunstenaars en culturele organisaties hun milieu-impact kunnen bijhouden, vooruitgang kunnen registreren en strategische veranderingen kunnen doorvoeren. 

• Sustainable Cultural Life NOW  

  De belangenorganisatie Sustainable Cultural Life NOW heeft gratis handleidingen en sjablonen over hoe culturele actoren duurzaam kunnen werken. Ze willen de duurzame transitie in de culturele sector bevorderen door onder andere de kunst- en cultuursector te informeren, faciliteren, adviseren en mobiliseren om zowel duurzaam als vooral CO2-reducerend te handelen. 

  Opmerking: je moet de pagina laten vertalen naar het Engels  

• NAARCA Sustainability Toolkit for Artists’ Residencies

  NAARCA (The Nordic Alliance of Artists' Residencies on Climate Action) heeft een gratis toolbox voor residencies die hun ecologische voetafdruk willen verbeteren. 

• Toolkit – Green Production Guide 

  De Green Production Guide (GPG) is een online toolkit voor de audiovisuele industrie, ontworpen om de ecologische voetafdruk en impact op het milieu van de film-, televisie- en streamingindustrie te verminderen. Deze bevat concrete tools ontwikkeld door studio’s en professionals in de audiovisuele sector om je te helpen bij het plannen, communiceren, implementeren en bijhouden van duurzame productiepraktijken op je set, bij het berekenen van de CO2-uitstoot van je show of bij het groener maken van je content. Dit omvat onder andere een ‘sustainable practice checklist’, ‘best practices infographics’ en een Carbon Footprint Calculator.  

• Artsmetric | Environmental Sustainability Archives

  Artsmetric is een digitaal platform voor Europese culturele en creatieve ruimtes om gegevens te vergelijken, praktijken te delen en van elkaar te leren. Ze voorzien ook gegevens en bronnen voor culturele organisaties, waaronder over ecologische duurzaamheid in de culturele sector.  

• Albert 

  Albert is eigendom van BAFTA en ondersteunt de film- en tv-industrie om de milieueffecten van de productie te verminderen en inhoud te creëren die een visie voor een duurzame toekomst ondersteunt. Ze bieden online tools, training, evenementen en praktische begeleiding voor alle professionals in de filmindustrie met als doel hen te helpen bij het identificeren van en handelen naar mogelijkheden op en buiten het scherm die leiden tot effectieve klimaatactie. Ze hebben onder andere een handleiding voor productie.   

• Theatre Green Book 

  Het Theatre Green Book is een samenwerkingsinitiatief gericht op het bevorderen van duurzaamheid binnen de theaterindustrie. Het Green Book biedt een gedeeld kader en normen voor theatermakers, en helpt hun duurzame activiteiten afstemmen op hun context. Ze bieden onder andere richtlijnen voor duurzame productie en tools voor het meten van ecologische impact.   

• A Screen New Deal: a route map to sustainable film production - Arup 

  Dit rapport biedt een gedetailleerde routekaart voor de filmproductie-industrie om meer duurzaam te worden.  

• Nordic green roadmap for cultural institutions 

  Om culturele instellingen te inspireren en te helpen, zijn in deze publicatie een aantal specifieke actiepunten opgesteld met praktische richtlijnen en ideeën voor het ontwikkelen van duurzame praktijken (vanaf pagina 10).  

• Adapting our culture toolkit 

  Een toolkit voor culturele organisaties om hun plannen af te stemmen op een toekomst getekend door klimaatverandering.  

• Future Festival Tools 

  Gratis duurzaamheids-toolbox voor festivals en andere grote evenementen, inclusief een zelfbeoordelingstool en een gratis e-learningcursus en best practices. 

• Toolbox – Museums for Climate Action 

  De Toolbox bevat informatie over het beleid ten aanzien van klimaatverandering, duurzame ontwikkeling en de Sustainable Development Goals, en een aantal benaderingen die musea kunnen gebruiken om hun activiteiten te ondersteunen. 

• The Ultimate Cookbook for Cultural Managers: The EU Green Deal and Live Performance Organisations 

  Deze gids is gemaakt door Pearle - Live Performance Europe samen met EFA - European Festivals Association. De principes van de EU-klimaatdoelstellingen worden hierin uitgelegd en de Green Deal-initiatieven worden geïdentificeerd die relevant zijn voor de live performance sector. 

• Circostrada: handbook for contemporary circus and outdoor arts workers to navigate ecological transformation 

  Deze publicatie biedt waardevolle inzichten en praktische richtlijnen rond ecologische duurzaamheid voor professionals in de hedendaagse circus- en straattheatersector. Het handboek bevat onder andere concrete aanbevelingen en een toolkit. 

• Green Producers Tool | Green Producers Club 

  Een door Creative Europe ondersteunde tool die kan worden gebruikt om de uitstoot van festivals, concerten, evenementen en film & tv te meten en te helpen verminderen.  

  Opmerking: De tool is niet gratis. 
   

Carbon Calculators specifiek voor audiovisuele of culturele/creatieve projecten

• Voor MEDIA  
  • Eureca: European Environmental Calculator  
  • Green Shooting CO2 Calculator  
  • Toolkit – Green Production Guide 
  • Carbonclap
     
• Voor Cultuur  
  • Creative Climate Tools | Julie's Bicycle | Sustainability Strategy Tools (culturele sector algemeen)  
  • Carbon Calculator - IMPALA (voor de muziekindustrie)  
  • CO2 emissions calculator: Calculate your carbon emissions - myclimate (culturele events)  
  • GCC Calculator (kunstgalerijen)

Hieronder vind je handige links naar diverse websites die je kunnen inspireren voor het integreren van duurzaamheid en vergroening in je project.  

• Creative Europe 2014-2020, Gender Equality, Sustainability and Digitalisation - Publications Office of the EU  
  Doe inspiratie op over hoe je met duurzaamheid kunt werken in je project via deze publicatie, die een overzicht geeft van Creative Europe-projecten met een focus op duurzaamheid, gendergelijkheid en digitalisering uit de programmaperiode 2014-2020. 
   
• Creative Europe Projects - Greening
• A European green deal - Culture and Creativity 
• EU Funded projects | EU Funding & Tenders Portal 
  In deze project-databases van het Creative Europe programma vind je projecten die werkten rond ecologische duurzaamheid en vergroening.  

• Wanneer je de duurzaamheidsstrategie van het project beschrijft, wees specifiek en onderbouw je overwegingen en initiatieven met concrete gegevens en aantallen. Duidelijke en goed onderbouwde plannen maken je aanvraag sterker en laten zien dat je serieus bezig bent met duurzaamheid.  
• Stel je ambitieniveau vast op basis van je huidige situatie. Het is helemaal niet erg om een beginner te zijn in duurzaamheid en vergroening. Het belangrijkste is dat je duidelijke stappen formuleert en deze ook daadwerkelijk volgt om vooruitgang te boeken.  
• Zorg ervoor dat je ecologische duurzaamheidsstrategie een integraal onderdeel is van het project en/of de organisatie en niet slechts een aanhangsel. 

Hoe Creative Europe bijdraagt aan de overkoepelende prioriteiten van de EU, kun je lezen vanaf pagina 7  in het rapport Creative Europe Contribution to Overarching EU priorities". Concreet voor de digitale transitie geldt het volgende: 

"De manier waarop culturele inhoud wordt gecreëerd, geproduceerd, gedistribueerd en verspreid is steeds meer digitaal.

De versnelling in generatieve toepassingen van kunstmatige intelligentie heeft zowel nieuwe mogelijkheden als zorgen gecreëerd. Het is met name van het grootste belang dat het trainen en inzetten van deze modellen gebeurt met volledige inachtneming van het auteursrecht. De bepalingen in de Artifical Intelligence Act zullen de handhaving van de EU-regels inzake auteursrecht voor het trainen van AI-modellen voor algemene doeleinden ondersteunen en de transparantie over de trainingsinhoud vergroten. Bovendien zal AI-gegenereerde inhoud als zodanig worden gelabeld. 

Ondertussen moeten kunstenaars, culturele professionals en creatieve bedrijven en organisaties zich klaarmaken om te profiteren van de nieuwe kansen die AI biedt.

Belanghebbenden hebben benadrukt hoe AI en gegevens nieuwe manieren van creatie faciliteren, nieuwe markten openen en de hele waardeketen beïnvloeden, door de creatie, productie, promotie en distributie van inhoud te transformeren. Er is ook bezorgdheid over de mogelijke gevolgen van automatisering en AI voor banen en vaardigheden en culturele diversiteit. Financiering in het kader van Creative Europe, met name voor Europese samenwerking, skills and talent, innovative tools en cross-sector collaboration, zal een katalysator zijn voor de sector om deze technologie te gebruiken. 

Creative Europe zal steun blijven verlenen aan projecten om de digitale transitie te versnellen, de rol te versterken die kunstenaars, creatieve en culturele professionals kunnen spelen bij het vormgeven van een eerlijke en ethische digitale omgeving die in overeenstemming is met de Europese waarden, en innovatieve formats en ervaringen, instrumenten en toepassingen te bevorderen.

Het programma zal ook worden uitgevoerd in overeenstemming met de waarden die zijn vastgelegd in de declaration on European Digital rights and principles, die een duurzame, mensgerichte visie op de digitale transformatie bevordert."

1. Voor creatieve productie 

Het project kan gericht zijn op digitale transitie en digitale innovatie voor creatieve productie.  

Denk maar aan een project om nieuwe artistieke creaties te genereren en bestaande kunstwerken te analyseren met behulp van nieuwe technologieën. Een ander voorbeeld is een project rond het digitaliseren van cultureel erfgoedmateriaal met behulp van augmented reality-technologieën, of gebruik maken van virtual reality (VR) om nieuwe vormen van podiumkunsten te creëren en een interactieve en meeslepende theaterervaringen te bieden.  

2. Voor efficiëntie in productieprocessen  

Er kan ook ingezet worden op de efficiëntie van het productieproces door gebruik te maken van nieuwe technologie. Digitale transformatie wordt daarmee geïncorporeerd in de productie of uitvoering van het project, of de verspreiding.  

Denk maar aan een project om productieprocessen in de creatieve sector te optimaliseren door geavanceerde software voor projectbeheer en digitale workflows te gebruiken, zonder per se de inhoud van het artistieke project te beïnvloeden.  

Het is een meerwaarde als die digitalisering doorgetrokken wordt in de bredere organisatie(s). Een strategie op lange termijn om in te spelen op de digitale transitie is een pluspunt. Het is beter dan het oplijsten van verschillende kleine inspanningen.  

3. Door publieksontwikkeling 

Digitalisering kan ook bijdragen aan het bereiken en betrekken van een breder publiek in de culturele of audiovisuele sectoren.  

Een voorbeeld daarvan is een project dat digitale tools en platforms ontwikkeld om culturele participatie te bevorderen, vooral onder gemarginaliseerde gemeenschappen, of kunst en cultuur toegankelijker te maken.  

Hieronder vind je een selectie van nuttige links en publicaties die je kunnen informeren, inspireren en voorzien van waardevolle bronnen voor het integreren van digitale transitie in je project. 

• AI Act | Shaping Europe’s digital future  

  De AI Act is het eerste wettelijke kader voor artificiële intelligentie in Europa. Het richt zich op het waarborgen van betrouwbare en ethische AI-systemen door verschillende risiconiveaus aan te pakken. Dit is van belang voor het Creative Europe programma, omdat het veilige en verantwoorde AI-innovaties binnen de culturele en creatieve sectoren bevordert. 

• First Draft of the General-Purpose AI Code of Practice published, written by independent experts | Shaping Europe’s digital future

  Dit concept biedt richtlijnen voor de ontwikkeling en inzet van betrouwbare en veilige AI-modellen in de EU.

• European Media Freedom Act - European Commission

  Voortbouwend op eerdere inspanningen heeft de Commissie een aantal maatregelen genomen om de mediavrijheid en het pluralisme in de EU te beschermen en het vrije verkeer van diensten te bevorderen. Dit heeft geleid tot de European Media Freedom Act, die op 7 mei 2024 in werking is getreden. De nieuwe regels zijn volledig van toepassing vanaf 8 augustus 2025.

• Audiovisual and Media Services | Shaping Europe’s digital future

  De EU-richtlijn Audiovisuele mediadiensten (AVMD-richtlijn) regelt de EU-wijde coördinatie van nationale wetgeving over alle audiovisuele media - traditionele tv-uitzendingen en video-on-demand.

• Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk - Europese Commissie

  Op deze pagina wordt de digitale strategie van de EU beschreven. Dit beidt inzicht in de bredere digitale prioriteiten van de EU, wat kan helpen bij het afstemmen van je projectaanvraag op de strategische doelstellingen. 

• European Declaration on Digital Rights and Principles | Shaping Europe’s digital future

  De European Declaration on Digital Rights presenteert de visie van de EU op digitale transitie. 

• Creatives unite | Artificial Intelligence

  Deze webpagina van Creatives Unite biedt informatie en bronnen over het gebruik van AI in de culturele en creatieve sectoren. Het bevat artikelen, good practices, en evenementen die laten zien hoe AI kan worden toegepast. Dit is nuttig voor aanvragers binnen Creative Europe om inspiratie op te doen en te leren hoe ze AI kunnen integreren in hun projecten in kader van de digitale transitie. 

• Study on Opportunities and Challenges of Artificial Intelligence (AI) Technologies for the Cultural and Creative Sectors | Shaping Europe’s digital future

  Deze studie heeft als doel om zowel creatieve ondernemers als beleidsmakers te inspireren met concrete cases en aanbevelingen voor de toepassing van Artificial Intelligence (AI) in tien culturele en creatieve sectoren: Muziek, Film, Videogames en immersive content, Nieuwsmedia/journalistiek, Boekuitgeverij, Architectuur, Musea en erfgoed, Beeldende kunst, Podiumkunsten en Mode en design.

• IRIS 2024 - AI and the audiovisual sector: navigating the current legal landscape

  Dit rapport biedt inzicht in de juridische uitdagingen en vereisten rondom het gebruik van AI in de audiovisuele sector, en benadrukt het belang van naleving van auteursrechten en transparantie bij het gebruik van AI-technologieën.

• Promoting access to culture via digital means - Publications Office of the EU

  Dit rapport omvat strategieën en beleidsmaatregelen om de toegang tot cultuur via digitale middelen te bevorderen, en benadrukt het belang van digitale geletterdheid en het overbruggen van de digitale kloof.

• Voices of Culture brainstorming report: (Re)-Engaging digital audiences in the cultural sectors

  Dit rapport bespreekt strategieën om digitale publieksbetrokkenheid in de culturele sector te verbeteren. 

• Overzicht diensten podiumhuizen | Cultuurconnect

  Welke rol kan je als podiumhuis opnemen in een digitale wereld? Samen met een denktank van cultuur- en gemeenschapscentra en kunstenorganisaties met een podiumwerking formuleerde Cultuurconnect een toekomstvisie, die je kan terugvinden onder deze link. 

• Digital Decade 2024 report: Country fact pages | Shaping Europe’s digital future

  De Digital Decade bevat doelstellingen voor 2030, die van cruciaal belang zijn voor een succesvolle digitale transformatie die het concurrentievermogen, de veerkracht, de soevereiniteit en de duurzaamheid bevordert en in overeenstemming is met de Europese waarden.

  Elk jaar maakt de EU de balans op van de vooruitgang die is geboekt bij de verwezenlijking van de doelstellingen en streefcijfers van het Digital Decade Policy Programme. Dit jaar hebben de lidstaten voor het eerst nationale routekaarten ingediend met gedetailleerde informatie over de acties die zij van plan zijn te ondernemen om de doelstellingen van Digital Decade 2030 te halen. 

• Creative Europe 2014-2020, Gender Equality, Sustainability and Digitalisation - Publications Office of the EU

  Doe inspiratie op over hoe je rond digitalisering kunt werken in je Creative Europe project via deze publicatie, die een overzicht geeft van projecten uit Creative Europe's vorige programmaperiodes met een focus op duurzaamheid, gendergelijkheid en digitalisering.

• Europe fit for the digital age - voorbeelden van projecten 

  Hier worden twee contrasterende projectverhalen uitgelicht, die de verschillende potentiële toepassingen van het gebruik van digitale technologieën illustreren.   

• Digital transformation - project database

  EU Funded projects - Digital transformation| EU Funding & Tenders Portal

  EU Funded projects - AI | EU Funding & Tenders Portal

  In de projects & results database op het Funding & Tenders portal kan je heel wat voorbeelden van projecten vinden die werkten rond digitale transitie en Artificiële intelligentie in de creatieve sectoren. 

• Digital On Stage | Creative Europe | Cultuurconnect

  Het project Digital on Stage is een voorbeeld van een Creative Europe project met een focus op digitalisering. Het project onderzoekt hoe podiumhuizen meer voorstellingen kunnen aanbieden met digitale middelen zoals VR, AR, AI en robotica.

Hoe Creative Europe bijdraagt aan de overkoepelende prioriteiten van de EU, kun je lezen vanaf pagina 7 in het rapport Creative Europe Contribution to Overarching EU priorities. Concreet voor gendergelijkheid en inclusie geldt het volgende: 

"Gendergelijkheid en sociale inclusie blijven centraal staan in het Creative Europe programma, wat betekent dat de gefinancierde projecten deze onderwerpen moeten aanpakken. Bij de beoordeling van voorstellen zal speciale aandacht worden besteed aan de strategieën van aanvragers om sociale inclusie en gendergelijkheid te waarborgen.

Het Creative Europe programma sluit aan bij de Strategy for the Rights of Persons with Disabilities 2021-2030 en de Gender Equality Strategy spanning from 2020 to 2025. Deze verbintenis wordt weerspiegeld in verschillende beleidsinitiatieven die zijn uiteengezet in de Nieuwe Europese agenda voor cultuur 2018, en de werkplannen voor cultuur 2019-2022 en 2023-2026 van de Raad.

Op deze manier moeten projecten in het kader van het Creative Europe programma bijdragen aan de gelijkheidsstrategieën van de Commissie in het kader van het initiatief The Union of Equality, met betrekking tot gendergelijkheid, antiracisme en bestrijding van antisemitisme, integratie en participatie, gelijkheid van LGBTIQ en rechten van personen met een handicap."

1. Als thema (inhoud van het project) 

Een voor de hand liggende manier is dat het project gelijkheid, diversiteit en inclusie als onderwerp of als subonderwerp heeft.

Dit kan bijvoorbeeld door een project te ontwikkelen dat zich bezighoudt met het ontwikkelen van artistieke netwerken en carrièreontwikkeling voor vrouwen of minderheden, of te proberen de vertegenwoordiging van gemarginaliseerde groepen binnen een artistiek veld te vergroten. Een ander voorbeeld is door kwetsbare groepen, zoals migrantenvrouwen, meer kansen te geven om cultuur te ervaren. 

2. Onder de betrokkenen

Natuurlijk is het prima als een project gendergelijkheid en inclusie niet expliciet thematiseert - niet alle projecten zouden dat moeten doen. Als je vakgebied anders is, kun je je blik richten op de manier waarop je in de projectgroep en de partnerkring werkt.

Wat is het genderevenwicht in de partnerkring? Zijn er gelijke kansen om deel te nemen aan het project, ongeacht geslacht of identiteit? Is er gelijke beloning? Wat zijn de kansen voor ouders onder de werknemers - zijn er moederschapsrechten en de mogelijkheid voor een goed evenwicht tussen werk en privéleven voor gezinnen met jonge kinderen?

Het ontwikkelen van een strategie voor het werk aan gendergelijkheid en inclusie in het project kan een hefboom zijn om de organisaties erachter te transformeren - dit is iets wat de Europese Commissie heel graag zou zien.

3. In de communicatie en activiteiten van het project

Je kunt ook kijken naar je doelgroepen en hoe je met hen communiceert.

Is de taal inclusief? Zijn er vooroordelen of barrières die bepaalde doelgroepen ervan weerhouden om deel te nemen aan het project of de activiteiten? Hoe kun je deze tegengaan? Probeer je bijvoorbeeld de activiteiten toegankelijk te maken voor mensen met een handicap of ouders?
 

• EU policy on gender equality

  Deze pagina geeft een overzicht van de rol die cultuur volgens de EU speelt op het gebied van gendergelijkheid: zowel wat betreft de huidige uitdagingen op het gebied van gendergelijkheid in de verschillende sectoren als hoe cultuur een positief verschil kan maken en kan bijdragen aan gendergelijkheid.

• Gender equality strategy - European Commission

  De strategie voor gendergelijkheid van de Europese Commissie beschrijft de visie van de Commissie om gendergelijkheid in Europa te waarborgen.

• Union of equality: Strategy for the rights of persons with disabilities 2021-2030 - European Commission

  In maart 2021 heeft de Europese Commissie de Strategy for the roghts of persons with disabilities 2021-2030 aangenomen. Met deze strategie wil de Europese Commissie het leven van mensen met een handicap in Europa en de rest van de wereld verbeteren.

• Towards gender equality in the cultural and creative sectors - Publications Office of the EU

  Dit is een verslag over gendergelijkheid in de culturele en creatieve sectoren van Europa. Het rapport geeft een overzicht van de belangrijkste uitdagingen en geeft concrete aanbevelingen voor het werk aan gendergelijkheid in de creatieve industrieën.

  • Alle aanbevelingen zijn ook verzameld in deze korte publicatie: Towards gender equality in the cultural and creative sectors - Recommendations of the OMC

• Voices of Culture brainstorming report: Gender balance in the cultural and creative sectors

  Dit rapport benadrukt het belang van gendergelijkheid in de culturele en creatieve sectoren. Het biedt concrete aanbevelingen en goede praktijken die kunnen helpen bij het integreren van gendergelijkheid in subsidieaanvragen voor Creative Europe.

• Cultural participation and inclusive societies - A thematic report based on the Indicator Framework on Culture and Democracy

  Deze publicatie onderzoekt de relatie tussen culturele participatie en inclusieve samenlevingen in Europa. Het benadrukt de kracht van cultuur in het bevorderen van open en inclusieve samenlevingen.

• Gender mainstreaming | European Institute for Gender Equality

  Deze pagina biedt een leidraad en verduidelijking van concepten met betrekking tot gendermainstreaming en het werken met gender in een organisatie of project. De site heeft:

  • Stapsgewijze toolkits voor gendergelijkheid
  • Een catalogus van good practices
  • Een subpagina die zich specifiek richt op gender en cultuurbeleid

• Empower Gender & Power relations - SHIFT Culture

  Increase Inclusion & Accessibility of your Activities - SHIFT Culture

  SHIFT Culture is een EU-project dat de culturele sector duurzamer en inclusiever wil maken. 

  • Inclusion Handbook - SHIFT Culture: Ze hebben een pagina en handboek over inclusie ontworpen om culturele netwerken en organisaties van allerlei aard te ondersteunen bij het navigeren door en het omgaan met de onderwerpen diversiteit, gelijkheid en inclusie. Het is een aanvulling op de SHIFT Annotated Bibliography on Inclusion, die een selectie van 101 bronnen bevat, waaronder toolkits, checklists, tests, artikelen, rapporten en gidsen.

  • Empower Gender & Power relations - SHIFT Culture: Publicaties rond gendergelijkheid, met eveneens een Annotated Bibliography on gender and power relations, die rapporten, praktische toolkits en voorbeelden bevat. 

     

• Europe beyond access: learning journeys

  Europe Beyond Access is een door Creative Europe ondersteund project dat zich inzet om de podiumkunstenindustrie in Europa toegankelijk en inclusief te maken voor artiesten met een handicap. Hun 'Learning Journeys' bevatten een aantal concrete tools, tips en gidsen gericht op:

  • Artiesten met een handicap
  • Producenten
  • Stichtingen en beleidsmakers 

• Keychange

  Het door Creative Europe ondersteunde Keychange werkt aan een betere gendervertegenwoordiging in de muziekscene. Als muziekorganisatie kun je onder andere een belofte ondertekenen om je genderdiversiteit te vergroten.

  • The Keychange Pledge

     

• Onderzoek en tools inclusie | Vlaams Audiovisueel Fonds

  Deze pagina voorziet enkele Vlaamse cijfers rond inclusie uit de audiovisuele industrie, relevante studies en tools rond inclusiviteit

  • Ze bieden onder andere een concrete tool aan rond inclusief werken in de audiovisuele sector: Represent: Inclusief werken met reflectieve vragenlijsten

     

• New UNI reports show how to close the gender pay gap in audiovisual industry

  Deze publicatie biedt strategieën om de loonkloof tussen mannen en vrouwen in de audiovisuele sector te dichten. Het benadrukt het belang van loonsverantwoording, het ondersteunen van vrouwen in hun loopbaan en het bevorderen van open discussies over beloning. Zo biedt die praktische stappen om gendergelijkheid in de sector te bevorderen.

• Europeiska samarbetsprojekt – Social inkludering

  Hier vind je een webinar door de Zweedse Creative Europe desk, in het Engels, rond inclusie. Op het einde van de webinar worden ook enkele practische voorbeelden gegeven rond hoe je kan werken aan inclusie in je project. 

• Artsmetric | knowledgebase

  Artsmetric biedt een overzicht aan bronnen rond inclusie en gendergelijkheid specifiek voor de culturele en creatieve sectoren. Onder 'Theme' kan je 'gender and power relations' of 'social sustainability/inclusion' selecteren. 

• Creative Europe 2014-2020, Gender Equality, Sustainability and Digitalisation - Publications Office of the EU

  Doe inspiratie op over hoe je met gendergelijkheid kunt werken in je Creative Europe project via deze publicatie, die een overzicht geeft van projecten uit Creative Europe's vorige programmaperiodes met een focus op duurzaamheid, gendergelijkheid en digitalisering.

• Genie - Gender Equity in Music across Europe

  Bekijk hoe er in heel Europa wordt gewerkt aan gendergelijkheid en diversiteit in de muziekindustrie. GENIE (Gender Equality Networks in Europe) is een database van muziekgerelateerde initiatieven rond gelijkheid en de resultaten kunnen gefilterd worden op land en gebied.

  Je kunt de database bijvoorbeeld gebruiken om inzicht te krijgen in welke initiatieven er al bestaan - en om potentiële partners te vinden voor je aankomende project.

• EU Funded projects | Inclusion
  EU Funded projects | Gender Equality

  In de projects & results database op het Funding & Tenders portal kan je heel wat voorbeelden van projecten vinden die werkten rond inclusie en gendergelijkheid in de creatieve sectoren. 

• Presenteer niet alleen de status quo van de organisaties (bijv. “we hebben 50% vrouwen in dienst”). Richt je in plaats daarvan op hoe je je werk zult ontwikkelen tijdens de projectperiode.
• Voel je vrij om een kwalitatieve benadering te kiezen: Bedenk bijvoorbeeld of er vooroordelen zijn in de organisatie en hoe je die gaat tegengaan, in plaats van je alleen te richten op aantallen en quota.
• Zorg ervoor dat de strategie voor gelijkheid en inclusie een integraal onderdeel is van het project en/of de organisatie en niet slechts een aanhangsel van de gelegenheid.